Salgın, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ekonomik şartları ağırlaştırdı. Fakat Kovid-19 öncesinde de darboğazda bulunan Türk ekonomisi, yüksek faiz-enflasyon-döviz sarmalında giderek sıkıştı. Döviz bağımlılığı, cari açık, emtia ve enerji fiyatlarındaki artış, tedarik krizi ve köpüren küresel iklim paniği, tüm üretim süreçlerinde endişe ve belirsizliği tırmandırdı. Ukrayna-Rusya savaşıyla birlikte ekonomide derinleşen ‘isteri’, öngörülebilirliği düşürürken bir yüzleşmeye de imkân tanıdı: Önce kendine yetebilirlik!
KİMLİK SEÇİMİ
Jeopolitik riskler ve dış politik seyrin etkin belirleyici olarak öne çıktığı bu süreçte ekonomik tabloda sisli hava varlığını korurken Bursa’da da bir ‘kimlik sorunsalı’ gündemi meşgul ediyor. Bursa, ne kenti olduğunu arıyor. ‘Tarım kenti mi?’, ‘Yoksa sanayi mi?’, ‘Turizm kenti olabilir mi?’, ‘Bursa; tarihi, kültürel, doğal zenginliklerini ve yeşil kimliğini koruyabilir mi?’ soruları kent dinamiklerinin en hararetli tartışmaları arasında yer alıyor. Kent aktörlerinde iki kutuplu bir ayrışma göze çarpıyor.
KENT TANIMLARI
Sahip olduğu doğal, kültürel ve tarihi zenginliğin yanı sıra coğrafi konumuyla da ülkenin önde gelen şehirleri arasında yer alan Bursa için birçok tanımlama yapılıyor. Türkiye’nin en çok ihracat gerçekleştiren üçüncü ili… En yüksek düzeyde cari fazla veren il… En fazla organize sanayi bölgesi (OSB) bulunan il… Otomotiv ve tekstilin başkenti… Tarımsal üretim üssü… Osmanlı’nın İlk Başkenti… Türk Dünyası Kültür Başkenti… Sağlık, kış ve gastronomi turizminin gözde kentlerinden biri… İş ve istihdam merkezi… Bursa hakkında bu şekilde sayısız nitelendirme yapılıyor. Ve her aktör, kendi tezini pekiştirecek ifadeleri kullanmayı tercih ediyor.
KİM, NE DİYOR?
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay, (29 Mart) geçen ay gerçekleştirilen ‘Müşterek Komiteler Toplantısı’nda dikkat çeken açıklamalara imza attı. ABD’de otomotivin başkenti olarak anılan Detroit örneğini veren Başkan Burkay, “Detroit, otomotivde rekabet edemeyince turizme ve hizmet sektörüne yöneldi. Bu yatırımlar geri dönmedi ve şehir iflas etti” ifadeleri sonrasında Bursa’nın genetiğinin sanayi olduğunu savundu.
SANAYİ BİNDE 8
Marmara Havzası’nda yeni bir mekânsal planlama yapılmasının önemine vurgu yapan Burkay, “Bursa’nın 800 milyar lirayı aşan ekonomik işlem hacmine sanayimizin katkısı yüzde 46 düzeyinde. Şehrimizin 11 bin kilometrekarelik toplam yüzölçümü içinde sanayi binde 8’lik sınırlı payına rağmen bu katkıyı vermektedir. Bursa’mızın potansiyelini ortaya çıkararak, sanayide yüksek katma değerli ve ileri teknolojili alanlara dönüşüm konusunda yeni bir atılım sağlamalıyız” diyerek planlı yeni sanayi alanları ve KOBİ OSB talebini yineledi.
HAMLE YAPILABİLİR
Başkan Burkay’ın bu açıklamasından sonra Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, geçen hafta katıldığı iki farklı programda Bursa’da sanayi varlığına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Başkan Aktaş, (5 Nisan) geçen hafta ilk olarak Bursa Sanayicileri ve İşinsanları Derneği (BUSİAD) tarafından düzenlenen iftar programında şunları söyledi: Almanya’da sanayinin toplam yüzölçümüne oranı yüzde 4,5. Bizde ise planlı sanayi bölgeleri için yüzde 0,8. Plansız sanayi bölgelerini de hesapladığımızda, yüzde 1,8 ile 2 civarında oluyor. Yani sanayileşme ile ilgili hamle yapılabilir.
‘KENTİN İÇERİSİ TEMİZLENMELİ’
TEKNOSAB ve TOSAB arasındaki konut alanının sanayi alanına dönüştürüldüğünü hatırlatan Başkan Aktaş, “Kanaatim, önce içerisini temizlemek lazım. Vişne Caddesi ve Çalı gibi, konutlar ile sanayinin iç içe girdiği bölgeler var. Yeni tanımlanacak sanayi bölgelerinde taşıma yöntemi uygulanması lazım. Bunun için 2040 Çevre düzeni planı başlığında; bizim nerede konut, nerede ticaret, nerede sanayi olacak bunları tanımlayarak hareket etmemiz gerekiyor. Bunu 2035 Ulaşım Master Planı ve 2040 Çevre Düzeni Planı ile çerçevelememiz ve o doğrultuda hareket etmemiz gerekli. Konutu çevir sanayiye, tarım alanını çevir sanayiye yaklaşımı ile bu işin üstesinden gelmemiz imkânız” dedi.
TARIM VE TURİZM VURGUSU
Aynı programda BUSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Buğra Küçükkayalar ise şu değerlendirmede bulundu: “Bizler, Bursa’mızı katma değeri çok daha yüksek olan üretimler gerçekleştiren, dijital dönüşümü başarmış, üretim ve yaşam alanlarında yoğunluğu olabildiğince artırmayan, karbon salımı ve atığını azaltmış, suları daha temiz akan ve su kaynaklarını daha verimli kullanan bir kent olarak görmek, katkılarımızı bu hedefler çerçevesinde koymak istiyoruz. Bursa’mızın sanayi ile birlikte, tarım ve turizm potansiyelinin de kullanılmasının önemini biliyor ve bunun kıymetini bir kez daha hatırlatmak istiyoruz. Birlikte nefes aldığımız, birlikte kazanıp, birlikte yaşadığımız, paydaşlığını birlikte yürüttüğümüz kentimizin daha yaşanır olmasını böylesine özel bir günde yeniden dile getirmek istiyoruz.”
***
‘FASONCULUKTAN KURTULMALIYIZ’
Bursa Genç Sanayici İş İnsanları ve Yöneticileri Derneği (GESİAD) tarafından düzenlenen (7 Nisan) iftar programına da katılan Başkan Aktaş, şu ifadeleri kullandı: “Bursa bu lokasyonda olduğu müddetçe sanayi kimliğini koruyacak ve bu cazibesini kaybetmeyecek. Bursa, ilk üçte yer alan bir ihracat şehri. Ancak artık Bursa yüksek teknoloji, katma değeri yüksek sanayiye yönelmeli. Acilen fasonculuktan uzaklaşmalıdır.”
BAŞKA BURSA YOK
GESİAD Başkanı Murat Kaya, toplantı açılışında yaptığı konuşmada “Bursa, işsizlik oranının en düşük seviyede yaşandığı, hatta bazı iş kollarında yetişkin eleman bulmakta zorluklar yaşadığımız bir kent. Bu örnekleri artırabiliriz. Ancak bu özellikler, bilhassa göçler, yılların birikimiyle gelen, konut alanlarına ihtiyaçtan şehir içi ulaşımda yaşanan sıkıntılara kadar Bursa’yı her geçen yıl daha zor yaşanan bir şehir haline getiriyor. Biz, daha önceki söylemlerimizde de belirttiğimiz gibi ekonomiye olan katkısı bakımında ‘Ülkemize en az 5 tane daha Bursa gereklidir’ sözünü tekrar ederken, gelecek açısından Bursa’nın daha iyi planlanması gerektiği düşüncesindeyiz. Bu planlamada elbette Büyükşehir Belediyemize yardımcı olmalıyız. GESİAD olarak biz bu konuda üzerimize düşecek her türlü görevi yerine getirmeye hazırız. Çünkü biliyoruz ki başka Bursa yok” ifadelerini kullandı.
***
BURSA’NIN SANAYİ ATLASI
Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) verilerine göre Bursa’da 17 OSB bulunuyor. Çalı, Görükle, Vişne Caddesi gibi plansız alanlar bu OSB sayısı içinde yer almıyor. OSBÜK, Bursa’da mevcut OSB’ler içindeki dolu ve boş parsel verilerini de paylaşıyor. Buna göre Bursa’daki OSB’lerde boş parseller olduğu görülüyor.
***
BARAKFAKİH OSB (BOSAB)
Kestel’deki Barakfakih OSB, toplam 246 hektar alanı kapsıyor. Toplam 183 sanayi parseli bulunan OSB’de 124 parsel tahsis edilmiş, 59 parsel tahsis edilecek durumda bulunuyor. OSB’de 118 parselde üretim yapılıyor. 6 parselde ise inşaat sürüyor. Barakfakih OSB, kentteki diğer OSB’ler arasında etrafında yerleşim yeri bulunmama özelliğiyle ayrışıyor. OSB’de yaklaşık 6 bin 500 kişi istihdam ediliyor.
***
DEMİRTAŞ OSB (DOSAB)
Osmangazi’deki Demirtaş OSB, 483 hektarlık bir alandan oluşuyor. DOSAB’da toplam 344 sanayi parseli var. Bunun 317’si dolu, 27 parsel ise boş görünüyor. 308 parselde üretim yapılırken 9 parselde de inşaat sürüyor. DOSAB’da yaklaşık 42 bin kişi istihdam ediliyor.
***
BURSA DERİ İHTİSAS VE KARMA OSB
Nilüfer sınırları içinde görünen OSB, 177 hektarlık alanı içeriyor. 141 sanayi parseli bulunan OSB’de 130 parsel dolu, 11 parsel ise boş bulunuyor. 73 parselde üretim yapılırken 16 parselde inşaat sürüyor.
***
HASANAĞA OSB (HOSAB)
Nilüfer’deki HOSAB, 230 hektarlık alanı kapsıyor. 156 sanayi parseli bulunan HOSAB’da 134 parsel dolu, 22 parsel ise boş görünüyor. 126 parselde üretim yapılıyor. 8 parselde ise inşaat sürüyor. HOSAB’da yaklaşık 14 bin kişi istihdam ediliyor.
***
İNEGÖL MOBİLYA AĞAÇ İŞLERİ İHTİSAS OSB (İMOSAB)
İMOSAB, 675 hektarlık alandan oluşuyor. 127 sanayi parseli bulunan OSB’de yalnızca 7 parselin boş olduğu görünüyor. 83 parselde üretim yapılan OSB’de 15 parselde inşaat sürüyor. İMOSAB’da ikinci etap çalışması yapılıyor ve yeni 200 sanayi parseli daha sisteme ekleniyor. OSB’de yaklaşık 6 bin kişi istihdam ediliyor.
***
İNEGÖL OSB
Toplam 271 hektarlık alandan oluşan OSB’de 109 sanayi parseli bulunuyor ve tamamı dolu. OSB’de yaklaşık 15 bin kişi istihdam ediliyor.
***
KAYAPA OSB
Nilüfer’deki OSB, 135 hektarlık alandan oluşuyor. 228 sanayi parselinin bulunduğu OSB’de 172 parsel dolu, 56 parsel ise boş olarak kayıtlarda yer alıyor. 136 parselde üretim yapılırken 36 parselde de inşaat sürüyor. OSB’de yaklaşık 7 bin kişi istihdam ediliyor.
***
KESTEL OSB (KOSAB)
KOSAB, 73 hektarlık alanı kapsıyor. 93 sanayi parseli bulunan KOSAB’da 81 parsel dolu, 12 parsel boş görünüyor. 80 parselde üretim gerçekleştiriliyor. OSB’de yaklaşık 5 bin kişi istihdam ediliyor.
***
MUSTAFAKEMALPAŞA MERMERCİLER OSB
Bu OSB, 70 hektarlık alanı içeriyor. 18 sanayi parseli bulunan OSB’de 12 parsel dolu, 6 parsel boş görünüyor. 9 parselde üretim yapılıyor. Bu OSB için kamulaştırma çalışmaları sürüyor.
***
MUSTAFAKEMALPAŞA OSB
Mustafakemalpaşa’da 400 hektarlık alanı kapsayan OSB’de toplam 62 sanayi parseli bulunuyor. Bunların 61’i dolu, 1’i ise boş görünüyor. OSB’de 41 parselde üretim yapılıyor. 10 parselde inşaat çalışması devam ediyor. Yaklaşık bin kişinin istihdam edildiği OSB’de kamulaştırma çalışmaları sürüyor.
***
Nilüfer OSB (NOSAB)
Nilüfer’de 234 hektarlık alandan oluşan NOSAB’da 286 sanayi parseli bulunuyor. Bu parsellerin 279’u dolu, 7’si ise boş görünüyor. NOSAB’da 276 parselde üretim yapılırken 2 parselde inşaat çalışmaları devam ediyor. NOSAB’da yaklaşık 22 bin kişi istihdam ediliyor.
***
BURSA TEKNOLOJİ OSB (TEKNOSAB)
Karacabey sınırlarındaki TEKNOSAB, 825 hektarlık alanı kapsıyor. 167 sanayi parselinin 167’si de tahsis edilen OSB’de henüz 1 parselde üretim yapılırken 9 parselde inşaat sürüyor. Tamamlandığında bu OSB’de 180 ile 250 bin arasında kişinin istihdam edileceği öngörülüyor.
***
BURSA TEKSTİL BOYAHANELERİ İHTİSAS OSB (TOSAB)
Nilüfer Badırga bölgesinde bulunan ve TEKNOSAB’a komşu olan TOSAB, 205 hektarlık alanı içeriyor. 70 sanayi parseli bulunan OSB’de yalnızca 1 parsel dolu görünüyor. Söz konusu OSB’de üretim yapılan parsel bulunmuyor.
***
ULUDAĞ OSB
Gürsu sınırları içindeki OSB, 103 hektarlık alandan oluşuyor. 246 sanayi parselinin bulunduğu OSB’de 197 parsel dolu, 49 parsel boş olarak kayıtlarda yer alıyor. OSB’de 191 parselde üretim yapılırken 5 parselde inşaat sürüyor. OSB’de yaklaşık 12 bin kişi istihdam ediliyor.
***
YENİCE OSB
İnegöl’deki OSB, 120 hektarlık alandan oluşuyor. 90 sanayi parseli bulunan OSB’de 34 parsel dolu, 56 parsel boş olarak görünüyor. OSB’de 32 parselde üretim yapılırken 2 parselde inşaat sürüyor. OSB’de yaklaşık 3 bin kişi istihdam ediliyor.
***
YENİŞEHİR OSB (YOSAB)
Yenişehir’de 176 hektarlık alanda bulunan OSB’de 44 sanayi parseli bulunuyor. Bunları 2’si yolu 42’si ise boş görünüyor. YOSAB hakkında idare mahkemesi tarafından verilen yürütmeyi durdurma kararı Danıştay tarafından bozuldu ve bölgede yeni yatırımın önü açıldı.
***
BURSA OSB (BOSB)
Nilüfer’de 679 hektar alan üzerine kurulu BOSB’da 302 sanayi parseli bulunuyor. Bu parsellerin tamamı tahsis edilmiş durumda bulunuyor. OSB’de 254 parselde üretim yapılıyor, 5 parselde ise inşaat çalışmaları sürüyor. OSB’de yaklaşık 60 bin kişi istihdam ediliyor.
***
EN BÜYÜK İLK ÜÇ OSB
Kapsadığı alan bazında en büyük ilk üç OSB; TEKNOSAB, BOSB ve İMOSAB olarak sıralanıyor. Mevcut İstihdam bazında ise BOSB, DOSAB ve NOSAB şeklinde bir sıralama yapılıyor.
***
418 PARSEL BOŞ
Bursa’daki 17 OSB’de toplam 418 sanayi parselinin tahsis beklediği görünüyor. Söz konusu OSB’lerde toplam 123 sanayi parselinde inşaat çalışması yapılıyor. OSB’ler içinde boş görünen parsellere yüksek fiyatlar nedeniyle yatırım yapılmadığı ve boş kaldığı savunuluyor.