banner52

Divan’ın ‘dur’ demesi zor!

Ukrayna’nın Uluslararası Adalet Divanı’na ‘acil geçici önlem’ başvurusunu değerlendiren Milletlerarası Hukuk Uzmanı Abdülkadir Kaya, “Divan’ın derhal bütün savaş faaliyetlerini durdurun demesi zor gözükmektedir” açıklamasında bulundu.

DÜNYA 08.03.2022, 05:00
Divan’ın ‘dur’ demesi zor!

Rusya'nın, Ukrayna’ya yönelik başlattığı savaş sürüyor. Çatışma ve müzakereler devam ederken, savaşa yönelik endişe ise; insan hakları ihlalleri, sivillerin can kaybı, mallarının tahrip olması ihtimali. Bu doğrultuda Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı’na 26 Şubat 2022 tarihinde Rusya’nın, 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'ni ihlal ettiği iddiasıyla başvurdu ve Divan'dan 'acil geçici önlem”  alınmasını talep etti. Divan, geçici önlemlerin tarafların katılımıyla incelenmesi için 7 ve 8 Mart'ta duruşmalar düzenleyeceğini açıkladı.

UKRAYNA’NIN TALEBİ

Peki, ‘geçici önlem’ kararı çıkarsa ne olacak? Bu sorunun yanıtını Bahçeşehir Üniversitesi Milletlerarası Hukuk Anabilim Dalı Öğr. Gör. Abdülkadir Kaya verdi. Kaya şunları söyledi: “Uluslararası Adalet Divanı Statüsünün 41. Maddesi uyarınca Divan’a, koşullar gerektirdiğinde tarafların haklarının korunması için geçici önlem alma yetkisi tanınmıştır. Taraflar buna uymak zorundadır. Ukrayna başvurusunda,  ‘Ukrayna halkının haklarının telafi edilmez biçimde zarar görmesinin, durumun ağırlaşmasının önlenmesi ve Soykırım Antlaşması çerçevesinde sorunun büyümemesi için Divan’dan geçici önlem alınmasını’ talep etmiştir. Bu talebinde öncelikle askeri operasyonların askıya alınması kararı verilmesini istemektedir. Divan bu tür önlem taleplerinde; ilk adımda davanın esası açısından yetkili olup olmadığını; başvuran devletin hakları açısından telafi edilmez bir risk bulunduğunu; durumun ivediliği ve talep edilen geçici önlem ile korunacak hak arasında bağlantı gördüğü durumlarda, önlem kararı vermektedir. Uluslararası Sözleşmelerle ilgili başvurulardaki geçici önlem taleplerinde, Divanın genel tutumuna bakıldığında, söz konusu başvuruda: Rusya’dan soykırım suçunun işlenmesinin önlenmesi için tüm tedbirleri alınmasına karar verebilir. Ukrayna’nın önlem olarak istediği askeri operasyonların askıya alınması talebi için önceden bir şey söylemek mümkün değildir. Ukrayna’nın 28 Şubat 2022 günü Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yaptığı başvuruda istediği geçici önlemlere, İnsan Hakları Mahkemesi hemen ertesi gün 1 Mart 2022 günü karar vermiştir. Söz konusu önlem kararında Mahkeme: Rusya hükümetinin sivillere ve sivillerin mallarına karşı, yerleşim bölgeleri, acil yardım araçları, okul ve hastaneler, tıbbi yerleşim yerleri vb. saldırı yapmaktan çekinmesine bir geçici önlem olarak karar vermiştir.”

SOYKIRIMIN ÖNLENMESİ

Uluslararası Adalet Divan’ın geçici önlem kararının savaşın seyrini nasıl etkileyeceği ilişkin olarak Öğr. Gör. Abdülkadir Kaya şunları söyledi: “Divan’ın derhal bütün savaş faaliyetlerini durdurun demesi zor gözükmektedir. Çünkü savaşın meşru olup olmadığı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi çerçevesinde incelenir. Diğer yandan Ukrayna’nın başvurusu sadece soykırım suçları önlenmesi ile ilgilidir. Ancak bütün dünya tepki gösterdiği için özellikle, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Ukrayna başvurusu üzerine, büyük bir hızla verdiği karar Divan’ın benzer bir karar vermesini destekleyecek niteliktedir. ”

GÜVENLİK KONSEYİ ROLÜ

Abdülkadir Kaya, mahkemenin olası önlem kararı açıklamasının ardından, Rusya’nın yükümlülüğü ve bu kararların bağlayıcılığı konusunda ise, “Uluslararası Adalet Divanı, geçici önlemin aleyhine alındığı ülke için uluslararası yükümlülük getirdiğini çeşitli kararlarında vurgulamıştır. Ancak uygulamada, bu önlem kararlarının,  ilgili ülkenin raporlar düzenlemesi istenilerek takip edildiği görülmektedir. Diğer taraftan Divan, esasa ilişkin karar vererek başvuruyu sonlandırdığında, Soykırımın Önlenmesi Sözleşmesinin ihlaline ve bazı önlemlerin ilgili ülke tarafından yerine getirilmesini isteyebilir. Esasa ilişkin karara uyulmaması durumunda, BM Sözleşmesinin 94/2. Maddesi gereği başvuran devlet BM Güvenlik Konseyinden, gerekli önlemlerin alınmasını isteyebilir. Ancak Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin karar alabilmesi beş daimi üyesinin katılımı ile mümkün olmaktadır. Rusya’da daimi üyelerden birisi olduğu için Güvenlik Konsey’inden aleyhine bir kararın çıkması mümkün görünmemektedir.”

Öğr. Gör. Abdülkadir Kaya son olarak da mevcut durum için BM bünyesinde hak aramanın ve Güvenlik Konseyinin yaptırımlarının sağlanmasının önemini vurguladı.

Yorumlar (0)
Namaz Vakti 24 Nisan 2024
İmsak 04:32
Güneş 06:06
Öğle 13:07
İkindi 16:54
Akşam 19:58
Yatsı 21:26
12
kapalı
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 33 90
2. Fenerbahçe 33 86
3. Trabzonspor 33 55
4. Beşiktaş 33 51
5. Başakşehir 33 49
6. Rizespor 33 48
7. Kasımpasa 33 46
8. Antalyaspor 33 45
9. Alanyaspor 33 45
10. Sivasspor 33 45
11. A.Demirspor 33 41
12. Samsunspor 33 39
13. Ankaragücü 33 37
14. Kayserispor 33 37
15. Konyaspor 33 36
16. Gaziantep FK 33 34
17. Hatayspor 33 33
18. Karagümrük 33 33
19. Pendikspor 33 30
20. İstanbulspor 33 16
Takımlar O P
1. Eyüpspor 31 69
2. Göztepe 31 63
3. Ahlatçı Çorum FK 31 55
4. Sakaryaspor 31 54
5. Bodrumspor 31 52
6. Kocaelispor 31 52
7. Bandırmaspor 31 47
8. Boluspor 31 47
9. Gençlerbirliği 31 47
10. Erzurumspor 31 42
11. Ümraniye 31 37
12. Manisa FK 31 36
13. Keçiörengücü 31 36
14. Şanlıurfaspor 31 34
15. Tuzlaspor 31 33
16. Adanaspor 31 32
17. Altay 31 15
18. Giresunspor 31 7
Takımlar O P
1. Arsenal 34 77
2. Liverpool 33 74
3. M.City 32 73
4. Aston Villa 34 66
5. Tottenham 32 60
6. Newcastle 32 50
7. M. United 32 50
8. West Ham United 34 48
9. Chelsea 32 47
10. Brighton 32 44
11. Wolves 33 43
12. Fulham 34 42
13. Bournemouth 33 42
14. Crystal Palace 33 36
15. Brentford 34 35
16. Everton 33 30
17. Nottingham Forest 34 26
18. Luton Town 34 25
19. Burnley 34 23
20. Sheffield United 33 16
Takımlar O P
1. Real Madrid 32 81
2. Barcelona 32 70
3. Girona 32 68
4. Atletico Madrid 32 61
5. Athletic Bilbao 32 58
6. Real Sociedad 32 51
7. Real Betis 32 48
8. Valencia 32 47
9. Villarreal 32 42
10. Getafe 32 40
11. Osasuna 32 39
12. Sevilla 32 37
13. Las Palmas 32 38
14. Deportivo Alaves 32 35
15. Rayo Vallecano 32 34
16. Mallorca 32 31
17. Celta Vigo 32 31
18. Cadiz 32 25
19. Granada 32 18
20. Almeria 32 14