Osmanlı'da işçi hayatı İngiliz gözüyle Tematik Buluşmalar'da konuşuldu
Nilüfer Belediyesi'nin "Tematik Buluşmalar" etkinliğinde tarihçi Elçin Arabacı, 1850'li yıllarda Bursa ve İstanbul'daki işçilerin yaşam ve çalışma koşullarını İngiliz belgeleri ışığında anlattı.
Nilüfer Belediyesi'nin düzenlediği "Tematik Buluşmalar, Kütüphanede Sosyal Bilimler ve Disiplinlerarası Söyleşiler" etkinliğinin son konuğu tarihçi Elçin Arabacı oldu. Nazım Hikmet Kültürevi Balaban Salonu'nda gerçekleşen söyleşide Arabacı, "İngiliz Belgelerine Göre 19. yy. Ortasında İstanbul, İzmir, Selanik ve Manastır’da Osmanlı Emekçilerinin Yaşam ve Çalışma Koşulları" başlığı altında, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki emekçilerin sosyal ve çalışma hayatına dair önemli bilgiler paylaştı.
BURSA'DA SANAYİLEŞMENİN BAŞLANGICINDA İŞÇİ ÜCRETLERİ
Elçin Arabacı, "19. Yüzyıl ortasında Osmanlı’daki emekçilerin hali İngilizlerin gözünden nasıl gözüküyordu?" sorusu üzerinden Bursa ve İstanbul'daki dönemi değerlendirdi. 1850-1860'lı yıllarda Bursa'nın sanayileşmenin henüz başında, orta ölçekli bir ticaret kenti olduğunu belirten Arabacı, o dönemde güç gerektiren inşaat ve maden işçiliği gibi mesleklerin daha fazla kazandırdığını, geleneksel zanaatlara geçildikçe ücretlerin azaldığını söyledi.
KADIN VE ÇOCUK İŞÇİLERİN DÜŞÜK ÜCRETLERİ
Bursa'daki ipek fabrikalarında ağırlıklı olarak kadın işçilerin çalıştığını ifade eden Arabacı, kadınların erkeklere oranla çok daha düşük ücret aldığını vurguladı. Bir kadın işçinin günlük yevmiyesinin 3 kuruş civarında olduğunu aktaran Arabacı, erkeklerde bu ücretin yaklaşık 22,60 kuruş olduğunu belirtti. O yıllarda çok sayıda çocuk işçinin de çırak olarak çalıştığını ve en düşük ücreti aldıklarını dile getiren Arabacı, bir duvarcı ustasının bir günde kazandığı parayla 8 kilodan fazla dana eti alabildiğini örnek verdi.
UZUN ÇALIŞMA SAATLERİ VE SAĞLIK SORUNLARI
İşçilerin çalışma koşulları hakkında da bilgi veren Elçin Arabacı, mesainin gün doğumundan gün batımına kadar sürdüğünü, bu sürenin yaz aylarında 12 saati, kış aylarında ise 8 saati bulduğunu söyledi. Zanaatkarların sık sık mola verme imkanı bulurken, fabrikada çalışan kadınların böyle bir şansa sahip olmadığını belirten Arabacı, uzun süre kapalı alanlarda çalışan birçok kadının D vitamini eksikliğinden kaynaklanan sağlık sorunları yaşadığını ve bazılarının bu nedenle hayatını kaybettiğini aktardı.
BURSA VE İSTANBUL İŞÇİ ÜCRETLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
19. Yüzyıl ortalarında İstanbul ve Bursa'daki işçileri karşılaştıran Arabacı, en düşük ücrette Bursa'daki işçinin İstanbul'daki işçinin neredeyse iki katı kadar fazla kazandığını, ancak en yüksek ücrette İstanbul'un çok daha önde olduğunu söyledi. Bunun nedeninin nitelikli zanaat gerektiren işlerin İstanbul'da daha fazla talep görmesi olduğunu ifade etti.
Söyleşinin sonunda Tarihçi Elçin Arabacı, katılımcıların sorularını da yanıtladı.
| İmsak | 06:47 | ||
| Güneş | 08:18 | ||
| Öğle | 13:10 | ||
| İkindi | 15:31 | ||
| Akşam | 17:52 | ||
| Yatsı | 19:17 |
| Takımlar | O | P |
|---|---|---|
| 1. Alanyaspor | 0 | 0 |
| 2. Antalyaspor | 0 | 0 |
| 3. Beşiktaş | 0 | 0 |
| 4. Eyüpspor | 0 | 0 |
| 5. Karagümrük | 0 | 0 |
| 6. Fenerbahçe | 0 | 0 |
| 7. Galatasaray | 0 | 0 |
| 8. Gaziantep FK | 0 | 0 |
| 9. Gençlerbirliği | 0 | 0 |
| 10. Göztepe | 0 | 0 |
| 11. Başakşehir | 0 | 0 |
| 12. Kasımpaşa | 0 | 0 |
| 13. Kayserispor | 0 | 0 |
| 14. Kocaelispor | 0 | 0 |
| 15. Konyaspor | 0 | 0 |
| 16. Rizespor | 0 | 0 |
| 17. Samsunspor | 0 | 0 |
| 18. Trabzonspor | 0 | 0 |
| Takımlar | O | P |
|---|---|---|
| 1. Bournemouth | 0 | 0 |
| 2. Arsenal | 0 | 0 |
| 3. Aston Villa | 0 | 0 |
| 4. Brentford | 0 | 0 |
| 5. Brighton | 0 | 0 |
| 6. Burnley | 0 | 0 |
| 7. Chelsea | 0 | 0 |
| 8. C.Palace | 0 | 0 |
| 9. Everton | 0 | 0 |
| 10. Fulham | 0 | 0 |
| 11. Leeds United | 0 | 0 |
| 12. Liverpool | 0 | 0 |
| 13. M.City | 0 | 0 |
| 14. M. United | 0 | 0 |
| 15. Newcastle | 0 | 0 |
| 16. N. Forest | 0 | 0 |
| 17. Sunderland | 0 | 0 |
| 18. Tottenham | 0 | 0 |
| 19. West Ham United | 0 | 0 |
| 20. Wolves | 0 | 0 |
| Takımlar | O | P |
|---|---|---|
| 1. Augsburg | 0 | 0 |
| 2. Leverkusen | 0 | 0 |
| 3. Bayern Munih | 0 | 0 |
| 4. B. Dortmund | 0 | 0 |
| 5. Mönchengladbach | 0 | 0 |
| 6. E. Frankfurt | 0 | 0 |
| 7. FC Heidenheim | 0 | 0 |
| 8. FC Köln | 0 | 0 |
| 9. Freiburg | 0 | 0 |
| 10. Hamburger SV | 0 | 0 |
| 11. Hoffenheim | 0 | 0 |
| 12. Mainz 05 | 0 | 0 |
| 13. RB Leipzig | 0 | 0 |
| 14. St. Pauli | 0 | 0 |
| 15. Union Berlin | 0 | 0 |
| 16. VfB Stuttgart | 0 | 0 |
| 17. Werder Bremen | 0 | 0 |
| 18. Wolfsburg | 0 | 0 |
| Takımlar | O | P |
|---|---|---|
| 1. Barcelona | 38 | 88 |
| 2. Real Madrid | 38 | 84 |
| 3. Atletico Madrid | 38 | 76 |
| 4. Athletic Bilbao | 38 | 70 |
| 5. Villarreal | 38 | 70 |
| 6. Real Betis | 38 | 60 |
| 7. Celta Vigo | 38 | 55 |
| 8. Rayo Vallecano | 38 | 52 |
| 9. Osasuna | 38 | 52 |
| 10. Mallorca | 38 | 48 |
| 11. Real Sociedad | 38 | 46 |
| 12. Valencia | 38 | 46 |
| 13. Getafe | 38 | 42 |
| 14. Espanyol | 38 | 42 |
| 15. Alaves | 38 | 42 |
| 16. Girona | 38 | 41 |
| 17. Sevilla | 38 | 41 |
| 18. Leganes | 38 | 40 |
| 19. Las Palmas | 38 | 32 |
| 20. Real Valladolid | 38 | 16 |
