Ustasız Sahaf

• Uğur Ozan Özen

Bursa’da dededen kitapçı olan kaç kişi var?

Soruyu değiştiriyorum.

Bursa’da babası veya annesi kitabevi kurmuş ve aynı yerde kitapçılık yapan kaç kişi var?

İkisinin de cevabı ortak, yok.

Bunun birkaç sebebi vardır. İlki, son 150 yılda şehir nüfusunun kimyası değişti. Yüzyıllardır dantel gibi işlenen şehir kültürünün yerine, köyden gelenler ‘yeni şehir kültürünü’ oluşturdu. İkincisi, savaşlar, darbeler ve ekonomik krizler nedeniyle şehirli orta sınıfın sayısının az, ekonomik olarak da güçsüz olmasıdır.  

Bu girizgâhı yapmamın nedeni birazdan bahsedeceğim kitapçı Burhanettin Ganioğlu’nu daha iyi anlamanız için. Burhanettin Ganioğlu 1974 yılında Samsun’da doğar. Aile kökeni Erzurumludur. 1989 yılında ailesi Bursa’ya göç eder. 1996 yılında askerden döndükten sonra bir süre pazarcılık yapar. Sonrasında fabrikada işçi olarak çalışırken pazar günleri çarşıda babasının ve kendi kitaplarını satarak kitapçılığa ilk adımını atar. Kadim dostu kitapçı Süleyman Kaymaz ile birlikte Sönmez İş Sarayı’nda kitapçı olan Eyüp Sabri Yaraşan’dan kitap alıp sergide Pazar günleri Uzun Çarşı’da satar. Eyüp Sabri Yaraşan satılan kitap başına onlara para verir.

2007 yılında Alacamescit Mahallesi’nde Hüzmen Plaza aralığında (Okul sokak numara 3), birkaç metrekarelik yerde Bilge Sahaf-Kitabevi’ini açar. Burası bir nevi depodur. 2010 yılında, üste taşınarak hâlâ kullandığı 30 metrekare civarındaki dükkâna taşınır. Burası eskiden evin bahçesiydi.

Burhanettin Ganioğlu başta bahsettiğim gibi dededen-babadan kitapçı değildir. Ustası da yoktur. Kitap sata sata, müşterilerle sohbet ederek hangi kitabın değerli olduğunu, yayınevlerinin ne tarz kitaplar yayınladığını, kitapların birbirlerinden farkını öğrenir.

Bilge Sahaf-Kitabevi, sadece kitabevinin adı değil Türkiye’deki kitap serüvenini anlatmaktadır. 15. yüzyılda Bursa’da başlayan sahaflık, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren kitapçılığa doğru yol aldı. Sahaflık el yazma kitapları, kitabevi ise matbaa baskısı kitap ve gazete, mecmua satan yerleri anlatırken, 1980’li yıllardan sonra el yazma ve Osmanlıca baskı kitapların azalmasıyla birlikte sahaflık eski baskı, birinci baskı veya baskısı bulunmayan kitapları satanlara denmektedir. Kitabevi ise yeni baskı kültür kitapları ve ders kitaplarını satılan mekânlardır. Bilge Sahaf - Kitabevi iki kültürü de bünyesinde harmanlamıştır.

Bilge Sahaf-Kitabevi’nin koleksiyonu, Burhanettin Ganioğlu’nun pazar günleri açılan Kitap Pazarı’ndan, şehrin çeşitli mahallerinde bulunan eskicilerden ve dükkâna gelip kitap satan müşterilerden aldığı kitaplardan oluşmaktadır.

Kitabevinde kültür kitaplarından dini kitaplara kadar her konuda kitap vardır. Yaşanmışlığın en bariz göstergesi olan fotoğraf albümleri, kartpostallar, mektuplar, günlükleri, eski gazeteler, dergiler, kitabevinin koleksiyonunu oluşturmaktadır.

Peki, kitapları nasıl satmaktadır? Bu konuda en büyük yardımcısı 31 Temmuz 2009’da üye olduğu nadirkitap.com internet sitesidir. Bursa’da bu siteden kitap satmaya başlayan ilk kitapçıdır. Adeta geleceği görmüştür. Ayrıca kitabevinin çarşının yanı başında olması kitapseverlerin ulaşmasını kolaylaştırmaktadır. İnternetten 40 binden fazla, bir o kadar da kitabevinden kitap sattığı göz önüne alınırsa şehrin kültür hayatını etkilemiş ve etkilemeye devam etmektedir.