Çınarcık Barajı ve Bursa su kaynaklarının yönetimi tartışılıyor

İMO Bursa Şube Başkanı Serdar Atilla Erdem, Bursa’nın içme ve kullanma suyu ihtiyacının büyük oranda barajlar ve yeraltı sularından karşılandığını hatırlattı. 2025 itibarıyla Bursa nüfusunun 3,2 milyonu aştığını, bu durumun 1998 planlamalarıyla öngörülen 2,3 milyonluk nüfus hedefinden önemli ölçüde yüksek olduğunu belirtti.

İklim değişikliği ve kuraklığın etkisiyle Türkiye’nin “su stresi yaşayan ülkeler” arasında olduğunu hatırlatan Erdem, Çınarcık Barajı’nın mevcut kapasitesinin ve eski planlamaların artık Bursa’nın artan su ihtiyacını karşılamakta yetersiz kalabileceğini vurguladı.

Çınarcık Barajı’nın önemi ve işleyişi

Çınarcık Barajı, içme suyu, tarımsal sulama ve enerji üretimi için planlandı. Barajın yıllık ortalama 743 milyon m³ su kapasitesinin %23’ü içme suyu, %23’ü tarımsal sulama, %54’ü ise enerji üretimi ve Uluabat Gölü’ne su aktarımı için ayrılmış durumda.

Barajdan sağlanan 145 milyon m³ suyun kullanımı tamamen Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne ait. Enerji üretiminden sonra oluşan kuyruk suyu ise ekolojik denge için Uluabat Gölü’ne aktarılıyor. Bu nedenle Çınarcık Barajı’nın sadece içme suyu değil, Uluabat Gölü’nün yaşaması için de hayati önemi bulunuyor.

Sanayinin su talebi ve baskıları

İMO Başkanı Erdem, DSİ’nin 1998 planlamasında 70 milyon m³ suyu sanayinin kullanması için ayırmayı düşündüğünü, ancak bu planın 2025’in gerçeğine uymadığını söyledi. Buna rağmen bazı sanayi bölgelerinin (TEKNOSAB, TOSAB vb.) bu su tahsisatlarını artırmak için Büyükşehir Belediyesi üzerinde baskı kurduğunu, bu durumun kabul edilemez olduğunu vurguladı.

Erdem, Çınarcık Barajı sularının sanayiye aktarılması yönündeki aceleci yaklaşımların 2050 kent anayasası planlamalarıyla çeliştiğini ve ekolojik dengeler açısından risk oluşturduğunu dile getirdi.

Sürdürülebilir su yönetimi önerileri

İMO Bursa Şubesi, aşağıdaki başlıca önerilerle Bursa’nın su güvenliğinin sağlanmasını hedefliyor:

• Çınarcık Barajı’nın tüm kapasitesi sadece içme suyu ve Uluabat Gölü’nün ekolojik dengesi için kullanılmalı, sanayiye tahsis edilmemeli.

• Uluabat Gölü özel çevre koruma alanı ilan edilerek korunmalı.

• Su yönetimi süreçlerine meslek odaları, akademisyenler, sivil toplum ve halk katılmalı.

• OSB’ler ve sanayi tesisleri atık su arıtma ve geri dönüşüm tesisleri kurarak su verimliliğini artırmalı.

• Su kaybı ve kaçaklar önlenmeli, tüketim yönetimi ve kamu farkındalığı artırılmalı.

• Sanayi su ihtiyacı mümkünse arıtılmış atık su ya da deniz suyu arıtma gibi alternatif kaynaklardan karşılanmalı.

• Yasal düzenlemelerle su verimliliği kriterleri zorunlu hale getirilmeli.

Bursa’nın su kaynakları ve Çınarcık Barajı teknik bilgileri

Çınarcık Barajı, 123 metre yüksekliğinde kil çekirdekli kaya dolgu tipi bir barajdır. Baraj gölü maksimum 373 hm³ su kapasitesine sahiptir. Baraj, içme suyu ve enerji üretimi amacıyla 1987 yılında planlanmıştır.

Uluabat Gölü, 10.555 km² yağış alanı ve yaklaşık 273 hm³ normal su hacmiyle önemli bir ekolojik alan olup, barajdan çıkan kuyruk suyu sayesinde yaşamı desteklenmektedir.