Putin, kendine göre bir tarih anlayışı ile tüm devletlerin etnik kimliğini reddediyor ve bunların kurulmasının Lenin'in suçu olduğunu söylüyor. Oysa Çarlık Rusya’sı ise işgal ettiği devletlerden sömürge imparatorluğu kurmuş, bunlar Rus anavatanın içinde kabul edilmişti. Çarlık Rusya’sı sınırları içinde Finliler, Estonyalılar, Letonyalılar, Litvanyalılar, Gürcüler, Ermeniler, Çeçenler ve Türkler (Tatar, Azerbaycanlı vb.) gibi pek çok millet vardı. Rusya, Türk ismini yok etmek için 1928 yılında Türkistan coğrafyasının adını Orta Asya olarak değiştirdi. Ruslar öyle iddia etse de Ukraynalılar kendilerini Slav olarak görmediler, köklerini daima Polonya'ya yani Lehlere dayandırdılar.
I. Dünya Savaşı'na kadar olan dönemde Ruslar, imparatorluk içinde bağımsız devlet kurmak isteyen milliyetçi akımlar ile uğraşıyordu. Bu durumu bilen Lenin, Çarlık Rusya’sını “milletler hapishanesi” olarak adlandırmıştı. İşte Lenin bu durumu çözmek için devrim öncesi Rus olmayanlara bağımsızlık sözü verdi. Ancak, 1917 Devrimi ile birlikte Lenin, Çar gibi davrandı ve Kızıl Ordu, Rus olmayan bölgelerin çoğunu ele geçirdi. Ama Lenin anlamıştı ki bu gruplar bağımsızlık fikrinden asla vazgeçmeyeceklerdi. Bulduğu formül Komünistler tarafından yönetilen etnik esasa dayalı cumhuriyetler kurmaktı. Kendi dillerini konuşmalarına da müsaade edilecekti. Özetle, Lenin Çarlık Rusya’sında yaşayan Rus olmayan etnik grupları bazıları ikna ederek, bazılarını tehdit ederek Sovyet sınırları içinde tuttu. Ancak, onu takip eden Stalin hem Ruslara hem de Rus olmayanlara karşı oldukça acımasız politikalar güttü.
Ukrayna ve Kırım, Çariçe Katerine zamanında Rusların işgal ettiği 1783 yılına kadar Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrolünde idi. 1920 yılına kadar Rus İmparatorluğu'nun parçası olarak kaldılar. Kısa bir bağımsızlıktan sonra Josef Stalin ve onun kasabı Lazar Kaganovitch, Ukrayna'da milliyetçiliği yok etmek için 6 milyon Ukraynalıyı katletti. Ukrayna'nın tarım alanları en çok Ruslara lazımdı ve Sovyetler Birliği çökene kadar Ukrayna, Varşova Paktı'nın ekmek sepeti idi. Ama asıl önemi Rusların tarihsel emeli olan Türk Boğazlarına ve sıcak denizlere çıkışın başlangıç yeri olmalarıydı. Ukraynalılar gerçek Rus’tur ve Ukrayna devleti yasal değildir. Ancak, Putin, tıpkı Lenin gibi inkâr ederek, bu devletlerin bağımsızlık isteklerinden kurtulamaz. Ukrayna'nın zorla işgali de çare olmaz. Rusya içinde de cumhuriyetlerin milliyetçiliği patlamak için bekliyor. Ne Putin ne de Lenin demokrattı. Putin gibi Lenin de imparatorluk üzerindeki kontrolü yeniden kurmak istedi. Ancak, Lenin'i suçlayan Putin, Ukrayna milliyetçiliği ve devletine hoşgörünün Rusya'nın uzun vadeli çıkarlarına daha iyi hizmet edeceğini anlayamadı. Putin, eski Rus Çarları gibi düşünüyor ve Büyük Rusya'yı yeniden kurmak için toprak kazanmak istiyor. Ukrayna'dan sonra hedef 18. ve 19. yüzyıllarda işgal ettiği Finlandiya, Baltık Devletleri ve Polonya olarak gösterilse de kanaatimce aklında olan ülke iki de bir diline doladığı "Osmanlı üzerinden Türkiye" Ve Putin; Karadeniz'de konumunu güçlendirmek için her yolun mubah olduğu bir durumu sanki kendi üzerine hak görüyor.
***
PUTİN'İN YAKIN TARİH STRATEJİLERİ
Putin'in son yaptığı Ukrayna hamlesini hazırlarken, neleri planlayıp neleri gerçekleştirdiğine iyi odaklanmak gerek. Öyle ya, tam bir stratejist aklın becerileri dikkate alınacaksa bunun bir münferit olay olarak algılanmaması gerekir. İşte adım adım Ukrayna hamlesinin önsözü şöyle yazılmıştı;
Rusya'yı Doğu Akdeniz'de konumlandırdı ve bu gayretlerin sonu nereye varacak belli değildi. Rusların Suriye'de Khemimim hava üssü ve Soğuk Savaş döneminden beri Tartus'ta deniz üssü var. Libya'da en güçlü konumdalar ve hedeflerinde Güney Kıbrıs'ta üs kurmak vardı.
Hem İsrail hem de Mısır ile iyi ilişkiler kurdu ve Yunanistan ile de dostluğunu geliştirdi. Çünkü Güney Kıbrıs, Rus oligarkların en çok sevdiği yerdi.
Avrupa'da Almanya ve Fransa'yı yanına çekerek, Transatlantik güvenliğini bölünmüş tutmakta oldukça başarılı oldu. ABD'de olduğu gibi Avrupa içinde de beşinci kol faaliyetleri ile Yeni Sağı örgütlemeye başladı ve seçimlere müdahale edebilecek konuma geldi.
Gürcistan'daki Abhazya, Güney Osetya, Moldova'daki Transnistria'dan sonra Ukrayna'daki Luhansk ve Donetsk bölgelerini de kendi başına bağımsız devlet olarak tanıdı.
Son dönemde Beyaz Rusya'dan sonra Kazakistan'ı da uydusu haline getirdi. Dağlık Karabağ Savaşı'ndan sonra Ermenistan ve Azerbaycan'ı da yörüngesine alma aşamasında.
***
UKRAYNA'DA GERGİNLİK YÜKSELECEK Mİ?
Putin'in 21 Şubat'ta Donetsk ve Luhansk bölgelerinin bağımsızlığını tanıma kararını, bu iki bölgeye Rus barış gücü gönderilmesi beyanı izledi. Bu kararlar, son 7 yıldır Rusya'nın Minsk kararlarına bağlı olduğu teorisini de yok etti. Tanımayı müteakip Ruslar, bu iki bölgeye güvenlik garantisi verdiler. Rus stratejisi azınlık bölgelerini devlet olarak tanıyarak, güvenlik garantisi altında kendine bağlamak oldu. Ruslar defalarca yalanlamalarına rağmen yine yapacaklarından geri kalmadılar. Bu oyun 2008'de Gürcistan ve 2014'de Kırım'da da aynı şekilde oynanmıştı.
İşte bu aşamada Putin, Ukrayna sınırlarına 300 bin asker dizdi, bunun 50 bini Beyaz Rusya'dan savaşa katıldı. Bu da Ukrayna'nın tamamını ya da Mariupol ve Odessa gibi stratejik bölgelerini işgal etme niyetinde olduğunu tüm dünyaya gösterecekti. İşgalin tamamlanmasını müteakip Ukrayna'da Rus azınlıklardan Luhansk ve Donetsk'de oluşturduğu yapının liderlerinin isteği ile sonra bu iki bölgeyi de ilhak etmesi bekleniyor. Sonuçta, Rusya Federasyonu yalnız ve başındaki diktatör kendi kamuoyuna karşı güçlü gözükmek için Orta ve Doğu Avrupa ile Orta Asya'yı yeniden dizayn etme hayali kuruyor.
Bugün; Luhanks, Donetsk bölgeleri ile Kırım'da toplam 6 milyon insan yaşıyor ve bunların üçte birinden fazlası bölge dışına göç etti ya da yer değiştirdi. İşgal tamamlandıktan sonra tıpkı Abhazya ve Kırım'da olduğu gibi Rusların, tüm Ukrayna'yı Ruslaştırma politikası başlayacak. Muhalifler ülkeden kaçmaya zorlanacak. Zorla Rus pasaportu dağıtılarak kimlikler değiştirilecek (Pasaportlaştırma). Ukrayna yönetimi, tıpkı Rusya ve Beyaz Rusya gibi istihbarat-asker ve oligark devletine dönüşecek. Asıl plan Slav Birliği olduğu için Rusya-Beyaz Rusya-Ukrayna Federasyonu kurulacak. Ukrayna'nın birlikten ayrılması yasaklanacak, sıkı sıkı zincirlenecek. Bütün bunların nedeni, Rusya'nın emperyal planları, Putin ve arkasındakilerin paranoya ve komplo teorileri, tabii ki Putin'in kendisini Çar sanan bir diktatör olması. Batının demokratik devletlerden oluşması, Rusya karşısında kararlı bir tutum izlemesini zorlaştırdığından Rusya bunu zayıflık olarak algılıyor. Sonuçta, Ruslar kısa vadede kazanmış gözükse de acısı çok uzun sürecek. Rusya'nın etrafına yeni bir demir perde örülecek.
Elbette ki denklemi çok, oyuncuları çok, taktikleri çok bu savaşın bileşenlerini bu satırlara sığdırmaya maalesef imkânımız yok. Ülkemiz açısından da çok önemli olan bu oyunu farklı pencerelerden görebilmek için ABD'nin "Para ve Silah" politikasını ve Çin'in "Kuşak Yol" projesini, Avrupa Birliği'nin ilk defa "Tek Yumruk" olabilme sınavını ve NATO'nun kısa bir süre önce kurguladığı "21. yüzyıl" değişimini iyi irdelemek, neden ve ne zaman hangi enstrümanı kullanacakları konusunu bir sonraki yazımıza bırakıyoruz.
Haftaya; BU SAVAŞIN EKONOMİK KAZANANI KİM?