banner52

banner78

banner74

banner57

banner71

12.04.2022, 11:31

Fırtına Geliyor

Dünyanın başındaki dertler bitmiyor.

İklim değişikliği ile seller, kuraklık, orman yangınları dünyayı kavururken; Covid-19 salgını insanları evlerine kapattı, şimdi ise dünya Ukrayna’daki savaş nedeniyle artan gıda fiyatları ile boğuşuyor.

Savaştan önce Rusya ve Ukrayna, dünya buğday ihracatının yüzde 30'unu oluşturuyordu. Şimdi bu iki ülke savaş ile uğraşıyor.

İşi abartmak ve karamsar olmak gibi bir niyetimiz yok ama gıda ürünleri konusunda, dünyada ufukta kara bulutlar birikmiş durumda ve galiba gıda konusunda…

Küresel bir fırtına geliyor.

Fırtınanın çıkacağı kesin de, bu fırtınanın ne kadar büyük olacağı konusu tartışılıyor. Doğal olarak, en zayıf ülkeler bu fırtınadan en fazla etkilenenler olacak.

Önce şunu belirtelim, şu anda Birleşmiş Milletler Gıda Programı ile 125 milyon insan doyuruluyor. Ukrayna’daki savaştan bağımsız bir şekilde zaten Batı Afrika’da 27 milyon insan açlıkla boğuşmakta ve bu sorun da çare bekliyor. Bu gerçekleri bir yana koyalım.  Son iki yılda dünyada yatağa aç giren insan sayısı sürekli artıyor.

Şimdi çıkan savaş bu işin tuzu biberi oldu. Rusya ve Ukrayna, dünyanın en büyük tarım ve gıda üreticileri arasında. Rusya ayrıca, tahılların büyümesini sağlayan gübrelerdeki temel bileşenler olan potasyum ve fosfatın da önemli bir üreticisi.

Buğday, mısır, soya ve ayçiçek yağı fiyatları özellikle Ukrayna’daki savaştan sonra hızla arttı. Başlangıçta bu savaş bir iki hafta içinde biter denilirken savaş uzadı da uzadı.

Gelen fırtınanın en fazla Afganistan, Sudan, Somali, Fas ve Mısır gibi ülkeleri etkileyebileceği söyleniyor. Konunun uzmanları, hâlihazırda şiddetli açlık krizleri yaşayan Afganistan ve Yemen gibi ülkelerin yanı sıra, nüfusunun dörtte üçünün yoksulluk içinde yaşadığı Lübnan'dan özellikle endişe duyuyor. Tahılının yaklaşık yüzde 80'ini savaştan önce Rusya ve Ukrayna'dan alan Lübnan, başlıca tahıl silolarını tahrip eden 2020 Beyrut patlamasından sonra, ancak bir aylık buğdayı depolayabiliyor.

Ermenistan, Moğolistan, Kazakistan ve Eritre, buğdaylarının neredeyse tamamını Rusya ve Ukrayna'dan ithal ediyor ve bu nedenle yeni kaynaklar bulmaları gerekiyor. Ancak buğdaylarının yüzde 60'ından fazlasını Ukrayna ve Rusya’dan sağlayan Türkiye, Mısır, Bangladeş ve İran da dahil olmak üzere birçok ülke, çok daha büyük alıcılarla rekabet etmek zorunda kalacak.

Neden?

Çünkü dünyanın en büyük buğday üreticisi ve tüketicisi olan Çin'in bu yıl dünya piyasalarında normalden çok daha fazla alım yapması bekleniyor. Çin, geçen yılki şiddetli selin ülkenin buğday mahsulünün üçte birinin ekimini geciktirdiğini ve şimdi yaklaşan hasatın düşük göründüğünü açıkladı. Çin Tarım Bakanı Tang Renjian, ‘Bu yılki durumun tarihteki en kötü durum olduğu söylenebilir’ dedi.

Gübre fiyatları, artan gaz fiyatları nedeniyle neredeyse saat başı artıyor. Azotlu gübrenin ana bileşeni olan amonyak üretmek için büyük miktarlarda doğal gaza ihtiyaç olduğu için gübre fiyatları durmadan artıyor.

Yaptırımlar, soya fasulyesi ve mısır da dâhil olmak üzere birçok önemli ürün için kritik olan, potasyum bazlı gübre üreticisi Rusya'nın en yakın müttefiki Belarus’u da vurdu. Dünyada üretilen gübrenin büyük bir kısmının Rusya ve Belarus’da üretildiğini hemen ekleyelim.

Sonuçta, küresel gıda ve gübre fiyatları durmadan artıyor. Savaşın başlamasından bu yana buğday fiyatları yüzde 21, arpa fiyatları yüzde 33 ve bazı gübre fiyatları yüzde 40 artmış durumda.

Aslında dünyada yaşayan herkes, birbirine bağımlı ama sürekli birbirine bağımlı değilmiş gibi hareket ediyor. Bakın Ukrayna’daki savaştan Brezilya ve Çin nasıl etkileniyor. Brezilya ve Çin Ukrayna’nın komşusu olmasa da, Ukrayna’da pişenler onlara da düşüyor.

Dünyanın en büyük soya fasulyesi üreticisi Brezilya, potasyum gübresinin neredeyse yarısını Rusya ve Belarus'dan satın alıyor. Brezilya’nın şimdi sadece üç aylık stokları kalmış durumda ve Ulusal Soya Fasulyesi Çiftçileri Derneği, üyelerine bu sezon daha az gübre kullanma talimatı verdi. Brezilya'nın şiddetli bir kuraklık nedeniyle zaten azalmış olan soya fasulyesi üretimi, şimdi muhtemelen daha da azalacak.

Brezilya, soya fasulyesinin çoğunu, çiftlik hayvanlarını beslemek için kullanan Çin'e satıyor. Daha az, daha pahalı soya fasulyesi, çiftçileri bu tür hayvan yemlerini kısmaya zorlayabilir, bu da daha daha yüksek et fiyatları anlamına gelecek.

Demek ki dünya ekonomisinde de her şey birbirine bağımlı. Tahıl, gübre, buğday filan derken geldik et fiyatlarına…

Bir küçük ekleme daha yapalım. Dünyada gıda fiyatları ile politik çalkantılar arasında önemli bir ilişki var. Açlık insanın daha da fazla birbirini yemesine yol açıyor.

Ancak, her ne olursa olsun insan akıllanmıyor.

Nükleer santraller üstünde yapılan savaş sürüp gidiyor.

Fırtına gittikçe yaklaşıyor.

Daha çok kişi aç kalacakmış kimin umurunda…

***

KAYNAKLAR

“Oxfam, others: West Africa facing worst food crisis in a decade”, 5 Nisan 2022, https://www.aljazeera.com/news/2022/4/5/west-africa-faces-worst-food-crisis-in-a-decade

Lee Meredith, “We see the storm coming: U.S. struggles to contain a deepening global food crisis”, Politica, 5 Nisan 2022, https://www.politico.com/news/2022/04/05/deepening-global-food-crisis-ukraine-russia-00023124

Simpson Emma, “Ukraine war 'catastrophic for global food' “, BBC, 7 Mart 2022, https://www.bbc.com/news/business-60623941

Ian King, “Ukraine war: Why the Russian invasion is leading to global food shortages”, 22 Mart 2022, https://news.sky.com/story/ukraine-war-why-the-russian-invasion-is-leading-to-global-food-shortages-12572658

Nicas Jack, “Ukraine war threatens to cause a global food crisis”, New York Times, 21 Mart 2022, https://economictimes.indiatimes.com/news/international/world-news/ukraine-war-threatens-to-cause-a-global-food-crisis/articleshow/90349465.cms

Lu Christina, “Russia’s Invasion Unleashes ‘Perfect Storm’ in Global Agriculture”, Foreign Policy, 24 Mart 2022, https://foreignpolicy.com/2022/03/24/russia-war-ukraine-food-crisis-wheat-fertilizer/

Yorumlar (0)
Namaz Vakti 29 Mart 2024
İmsak 05:20
Güneş 06:45
Öğle 13:14
İkindi 16:45
Akşam 19:32
Yatsı 20:52
12
kapalı
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13