Bursa, Türkiye’nin nüfus olarak dördüncü, ihracat olarak ikinci, imalat olarak üçüncü büyük şehridir. Şehrimiz, Osmanlı Devleti’ne başkentlik yapmış, medeniyetlerin merkezi olmuş kadim bir beldedir.
Bursa’mız geçmişten getirdiği kurucu şehir karakteristiğini, girişimci gücüyle birleştirerek bugün ülkemizin önde gelen sanayi ve ticaret merkezlerinden biri olmuştur. Otomotiv ve yan sanayi, tekstil ve konfeksiyon sanayi başta olmak üzere birçok sanayi dalında Türkiye’de ilk sıralarda yer almaktadır.
Diğer yandan Bursa verimli ovaları ve geleneksel ürünleriyle zengin bir tarım merkezidir. Şeftali, çilek, zeytin gibi sadece ülkemizde değil dünyada tanınan ürünlere ev sahipliği yapmaktadır.
Bursa, ticari değeri yüksek ve marka olmuş sembol ürünleriyle de tanınmaktadır. Bunların başında İpek mamulleri, kestane şekeri, havlu, bıçak, İskender kebap, maden suları ve işlenmiş tarım ve hayvancılık ürünleri gelir.
Bursa’mız hızlı kentleşme süreci yaşayan ve göç almaya devam eden kentlerimizden biridir. Bugün itibariyle nüfusu 3 milyonu aşmıştır. Hızla büyüyen şehrimizin hem kendine has, hem de ülkemizin genel sorunlarıyla ilişkili bazı sorunları bulunmaktadır.
Başlıca sorunlar kısaca değinecek olursak bunları şöyle sıralayabiliriz:
Hızlı kentleşmenin gerektirdiği yeterli alt ve üst yapının sunulamaması. Bursa’nın uzun erimli, entegre, reel, yönetişimle belirlenen ve kararlılıkla uygulanan bütünleşik bir stratejik planı ve kent vizyonunun olmaması. Kentin sorunlarının çözümünde önceliklerin ve aciliyeti olan konuların her zaman iyi belirlenememesi. Yoğun göç alan Bursa’da “kentlileşme ve kentlilik bilincinin” çok yetersiz olması. Kent içi ulaşımda kalıcı, etkili, çok boyutlu (zemin altı, zemin ve havai arterler) sürdürülebilir ve yaya odaklı bir ulaşım konseptinin henüz gerçekleşmemesi. Kent dışı ulaşımda; hava ulaşımı ve hızlı tren imkanlarından yararlanamaması. Kentteki gecekondu bölgelerinin genişlemesi ve plansız yapılaşma sorunun devam etmesi. Kentsel dönüşüm projelerinde beklenen noktaya gelinememesi, Bursa bütününde entegre ve sistemli bir planın uygulanamayışı ve bu konuda vatandaşlarda artan memnuniyetsizlik. Kent içinde kalan Sanayi Bölgeleri ve Sanayi Sitelerinin kent dışına ve ulaşımı uygun yerlere taşınmasında geç kalınması. Bursa’da sektörel avantajların ve üstünlüklerin gereğince kullanılmaması. Bu bağlamda tarım ve hayvancılıkta üretimin, potansiyelin altında kalması. Tarih, doğa, kültür ve termal şehir Bursa’nın turizmde oldukça geride kalması ve turizm pastasından hak ettiği payı alamaması. Bursa’nın sembol ve geleneksel ürünlerinin tanıtım ve marka değerinin yükseltilmesi için birlikte yeterince çalışma yapılmaması. Bursa Kent markası yolunda ilerlenememesi, Bursa’nın marka şehir olması yolunda doğru ve emin adımların henüz atılamaması. Bursa’da hava kalitesinin genel olarak düşük düzeyde olması ve hava kirliliği sorunun henüz tam olarak çözülememiş olması. Uludağ’ın planlanması, yönetilmesi, daha işlevsel, üretken ve her mevsim değerlendirilen bir tatil ve doğa merkezi haline getirilmesinde yaşanan sorunlar. Bursa’da toplumsal bütünleşme ve kent güvenliği, göçmen-yerleşiklerin uyumu, kentsel yoksulluk, konut ve barınma ve sosyal dışlanma konularında yaşanan sorunlar ve bu sorunlar için henüz yeterince çözüm üretilmemesi.Elbette bunlara ilave edilebilecek ya da belirtilen sorunlara ilişkin daha farklı şekillerde ifade edilebilecek hususlar da olabilir. Veyahut dile getirilen sorunların bazılarının çözümünde bir miktar mesafe alınmış da olabilir. Burada belirtilen sorunlar; uzun yıllardır Bursa kamuoyunda tartışılan, hemen herkesçe bilinen, çözümü üzerinde zaman zaman çalışmalar yapılmış olan ve konuyla ilgili raporlarda ve bilimsel yazılar ile makalelerde yer alan, fakat tam olarak sonuca ulaştırılamamış olan sorunlardır.
Bursa’nın sorunlarına ilişkin çözüm önerileri, esasında büyük ölçüde yukarıdaki sıralanan sorunlar anlatılırken, ifade tarzı olarak kendiliğinden de ortaya çıkmaktadır. Sorunların dile getirilişi çözümü de içeren bir anlatımla olmuştur.
Bununla birlikte çözüm önerileri bağlamında şu hususların altı özellikle çizilebilir:
Bursa’nın sorunlarını öncelikli yine Bursalılar çözecektir. Bu konuda birlik ve beraberliğe ve dayanışmaya ihtiyacımız vardır. Bursa’da her kesim ve her sektör Bursa’nın menfaatti etrafına bütünleşmesi ve kent ortak paydasında buluşması Bursa bütününde bir akıl ve yöntem birliği ile uygulama etkinliği sağlanmalıdır. Bu sağlandıktan sonra muhakkak etkili bir işbirliği ve koordinasyon kurulmalıdır. Bu işbirliği içinde Bursa’nın sorunları ve çözümleri üzerine geniş katılımlı, karar alma ve uygulama yetki ve yeteneğindeki olan kurum ve kuruluşlar ile temsilcileri ayrıntılı, bilimsel, reel, güncel ve geniş çerçeveli bir çalışma yapmalıdır. Bu çalışmada Bursa’nın gelecek 5/10/25/50 yıllık Stratejik Planları ve Kent Vizyonu katılımcı ve gelecek odaklı bir yaklaşımla yeniden planlanmalıdır. Bir Bursa Kent Anayasası oluşturulmalıdır. Öncelikli sorunlar dikkate alınarak geniş çaplı bir uygulama planı yapılmalıdır. Kentsel alt yapı, kent içi ulaşım, kent dışı ulaşım, kentsel dönüşüm, kentsel yaşam kalitesi, kentsel bütünleşme, kentsel yoksullukla mücadele, kent güvenliği, kent bilgi sistemleri, doğa dostu kent, aile öncelikli kent ve marka kent alanlarında Entegre Projeler hayata geçirilmelidir. Bunlar yapılırken hem Bursa’nın ve Türkiye’nin koşulları ve ihtiyaçları, hem de dünyadaki gelişmeler ve yeni trendler dikkate alınmalı, iyi uygulama örnekleri incelenmelidir. Bu bağlamda yaşam kalitesi yüksek kentlerin uygulamaları ve projeleri gözlemlenip Bursa için elverişli örnekler kentimize adapte edilmelidir. Temel amaç sürdürülebilir kentleşme ve insan odaklı yaşam alanlarını gerçekleştirme olmalıdır. İnsan ve mekân optimalitesini yakalayacak bir kent yönetimi ve planlaması sergilenmelidir. Günümüzün ve geleceğin kritik konularından olan “iklim değişikliği” ve “yenilenebilir enerji” konularına özel önem verilerek, yeşil kent, su dostu kent, enerji verimli kent, kompakt kent ve sinerjik kent konseptlerine ulaşmak için gereken çalışmalar hızlı ve verimli bir şekilde yürütülmelidir. Bunun için birlik beraberlik, ortak akıl ve etkili koordinasyon ile modern yönetim tekniklerini tatbik etmeyi ve uzmanlıklara başvurmayı önemsemeliyiz. Amaç “sürdürülebilir kentsel yaşam” ve yaşam kalitesi yüksek kent” hedeflerine ulaşmak olmalıdır.Bursa, geçmişi kadar büyük ve aydınlık bir geleceğe hepimizin omuzlarında yükselecektir. Unutmayalım ki Bursa’mız bize bir miras değil, eşsiz bir emanettir. Bu emaneti gelecek nesillere daha da güzeliyle ulaştırmak hepimizin boynunun borcudur.