banner69

10.05.2022, 09:16

Biyo-Bozunur Plastikler-2

Ambalaj malzemeleri tek kullanımlık plastikler içinde en önemli paya sahiptir ve dolayısıyla çevre kirliliğinde baş aktör durumundadırlar. Bu nedenle biyobozunur ambalaj plastiklerine olan ilginin yakın gelecekte ciddi anlamda artması bekleniyor. Bu amaçla kullanılan hammaddeler daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz gibi, doğal kaynaklıdır. Son zamanlarda ambalaj imalatında temelde mısır olmak üzere çeşitli bitkilerden imal edilmiş biyolojik olarak çözünebilir çeşitli plastik formları piyasaya sürülmektedir. Bu durum çevresel duyarlılığa sahip tüketiciler ve geri dönüşüm ile ilgili yasal düzenlemelerle güçlendirilen bir trend haline gelmiştir. Bu ürünlerdeki Pazar payının hızlı bir büyüme göstermesi beklenmektedir ve biyo-tabanlı ambalajların, yaygın şekilde kullanılan polietilen teraftalat (PET), polietilen (PE) polipropilen (PP) gibi petrol-bazlı plastiklerin yerini giderek daha fazla ikame edeceği tahmin edilmektedir. Bütün bu polimerler gıda ve içecek sektörleri için çeşitli kap ve filmlerin üretilmesinde kullanılmaktadır.

Artan çevre kirlenmesi ve farkındalık nedeniyle biyo-çözünebilir ambalaj malzemelerinin hızlı bir büyüme potansiyeli olduğu açıktır. Dünya genelinde biyoplastik ürün üreticilerinin sayısı hızla artmakta ve rekabet sektörün gelişimine daha da ivme vermektedir. Süpermarketler ve gıda sektörü çevre dostu ürünlerde biyo-çözünebilir ambalajlamaya doğru tercihlerini değiştirmeye başlamışlardır.

Biyo-çözünebilir polimerler grubunda iki tip malzeme yer almaktadır: kolay bozunmayan yenilenebilir hammaddelerden yapılan polimerler;  kolayca çözünen ve mikro-organizmalar tarafından parçalanabilen polimerler.

Teknolojik gelişmeler ile de, bu tür biyo-bozunur malzemelerin teknik özellikleri ve sağlamlıkları, neredeyse petrol türevli plastikler kadar artmıştır. Yeni trend ticari biyo materyallerin birleştirilmesi, böylelikle yeni işlevsel özellikler elde edilmesidir. Bu tür yeni nesil malzemelerin doğada bozunma hızının neredeyse muz kabuğunun bozunma hızında daha fazla olduğu ifade edilmektedir. Aynı durumun plastik ambalaj ve taşıma poşetlerinde uzun yıllarla ifade edildiğini belirtmekte fayda var.

Nişasta bazlı ambalaj malzemeleri

Nişasta bazlı malzemeler genelde darı, mısır, şeker kamışı ya da patates nişastasından yapılmaktadır. Bu alanda en önemli malzemenin mısır olduğunu belirtmek gerekir. Gıda şirketlerinin kullanımı için yapılan bu tür ambalaj malzemeleri doğal olarak bahçe kompostuna ayrışarak doğa tarafından yok edilebilmektedir. Mısır nişastasından imal edilen ambalajlar doğada kendiliğinden, geride toksik kalıntı bırakmaksızın 60-180 gün içinde ayrışır.  Gene mısır nişastasından imal edilmiş su şişeleri, 12 hafta içinde bozunarak toprağa dönebilmektedir.

Özellikle çikolata, bisküvi gibi şekerleme sektörü için geliştirilmiş biyo-çözünebilir esnek ambalajları ticari olarak önemli bir Pazar payına sahiptirler. Bu ürünler suyla temasta hızla çözülebilmektedir. Suyla temas olmadan ise altı ay sonunda bozunmaya başladığı rapor edilmektedir.

Diğer biyo-çözünebilir malzemelerle karıştırılmış buğday nişastasından imal alışveriş çantaları 30 ila 60 gün içinde tamamen bozunduğu belirtilmektedir. Alışveriş çantaları için olduğu kadar, bu malzemeler sebzelerin paketlenmesi için, fırınlanmış besinlerde polistren kaplar yerine kullanılabilir.

Çapraz-bağlı nişasta, ikameli nişasta, asitle hidrolize edilmiş nişasta ve önceden jelatinize edilmiş nişasta gibi dönüştürülmüş nişastalar, çorbalar, soslar, fırınlanmış ürünler, mandıra ürünleri ve şekerleme gibi bir dizi alanda kullanım alanına sahiptir.

Bir nişasta türevi olan Poli Laktik Asit (PLA) darı ya da diğer bitkilerden üretilebilir ve biyo-çözünebilir, bozunan bir plastik malzemedir. Malzeme bir dizi karışım halinde sağlanabilir ve gıda ambalajları dahil farklı ürünlerde yaprak ya da film formunda kullanılabilir. PLA sağlam termoformlar, filmler, etiketler ve şişeler için kullanılabilir ama biyo-çözünebilirlik özellikleri nedeniyle gazlı içeceklerde kullanılamaz. PLA ayrıca su, meyve suları gibi karbonsuz ürünlerde ve yenilen yağ ürünlerinde de kullanılabilir. PET ambalajlara yakın sağlamlık değerlerine sahiptir. Tek katmanlı PLA şişeler PET ile aynı kalıplama ekipmanında enjeksiyonla kalıplama ve üfleme-kalıplama sistemleriyle şekillendirilebilir.

Poli-L–laktik asit (PLLA) özellikle çöp ve alışveriş poşetleri ya da yemek tabakları ve kupaları olmak üzere ambalajlama amacıyla kullanılabilir. Bugünlerde PLLA ile üretilmiş ambalajlar temelde manav ve çöp poşetleri, kaplamalar ve fast-food kaplarını içermektedir.

PLA plastiklerin bozunma süresi 75 ila 80 gündür. Üstelik bozunan kompostu gübre olarak kullanılma imkanı da vardır. Kompost bir sonraki yıla ait mahsülün gübrelenmesinde kullanılabildiğinden tamamen geri dönüşebilir bir ürün olarak çevrimi tamamlamaktadır. Plastik kapların üretiminde kullanıldığı gibi, folyo imalatında da kullanılır. Bu ürün poşet ve ambalajlama malzemeleri için şu an açık ara önde gitmektedir.

Selüloz bazlı ambalaj malzemeleri

Kağıt hamurundan türetilen selülozdan üretilirler. Bu ürünler taze gıdaların paketlenmesinde kullanılabilir. Biyo-çözünebilir olması yanında, ayrıca bozunabilirdir. Derin dondurucu gibi soğuk koşullarda kullanmaya uygundurlar. Diğer biyopolimerlerden daha sağlamdır. Özellikle meyve sebze ambalajlamada kullanılırlar. Bu tür malzemelerin bir yüzeyi metalize kaplama ile gıda ambalajlama da kullanımı oldukça yaygındır.

Kısmen biyo-çözünebilir ambalaj malzemeleri

Tamamen biyo-çözünebilir polimerlere ek olarak, nişasta katılmış sentetik polimer karışımları gibi kısmen biyo-çözünebilir polimerler de sağlanmaktadır. Bu malzemelerin dezavantajı sadece nişastanın biyo-çözünebilir olması ve kalanın çevreye karışmasıdır. Sentetik filmin bozunması dolgu olarak kullanılan nişasta yoluyla hızlandırılabilir. Düşük Yoğunluklu ve yüzde 10 darı nişastası içeren Polietilen (LPDE) karışımları konvansiyonel tekniklerle üretilmiş ve nihai ürünler alışveriş ya da çöp poşetlerinde kullanılmaktadır.

Biyo-çözünebilir ambalaj geliştirme alanındaki bir zorluk tamamen biyo-çözünebilir polimerlerin sentetik polimerlerle aynı niteliklere sahip film ya da lamine film karışımlarıyla kombine edilmesidir.

Biyopropilen adı verilen bu kısmen bozunur biyo plastikler ambalaj endüstrisinde geleneksel polipropilenin yerini alabileceği düşünülmektedir. Bu biyo reçineler, ciddi miktarda petrol bazlı katkının yerine tapyoka, mısır, buğday ve patates gibi ürünlerden elde edilen nişastayı içermekte, sürdürülebilir plastiklerde tüketici ve imalatçıların ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Ayrıca mısır, buğday ve patates nişastaları gibi biyo-tabanlı nişasta ürünlerinin neredeyse yüzde 100 oranda petrol bazlı katkıların yerini aldığı bozunabilir reçineleri bulunmaktadır. Bu durumda ticari işletmelerde arkada kimyasal kalıntı bırakmadan 180 gün içinde çözünecek ürünler ortaya çıkmaktadır.

Diğer bir tür Polietilenle karıştırılmış nişasta biyo tabanlı (hidro bozunabilir) malzeme olarak da bilinmektedir ve 180 günden az sürede yüzde 60 oranda bozunabilmesiyle bilinirler.

Yorumlar (0)
Namaz Vakti 04 Haziran 2025
İmsak 06:47
Güneş 08:18
Öğle 13:10
İkindi 15:31
Akşam 17:52
Yatsı 19:17
6
hafif yağmur
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 36 95
2. Fenerbahçe 36 84
3. Samsunspor 36 64
4. Beşiktaş 36 62
5. Başakşehir 36 54
6. Eyüpspor 36 53
7. Trabzonspor 36 51
8. Göztepe 36 50
9. Rizespor 36 49
10. Kasımpaşa 36 47
11. Konyaspor 36 46
12. Alanyaspor 36 45
13. Kayserispor 36 45
14. Gaziantep FK 36 45
15. Antalyaspor 36 44
16. Bodrum FK 36 37
17. Sivasspor 36 35
18. Hatayspor 36 26
19. A.Demirspor 36 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 38 72
2. Gençlerbirliği 38 68
3. Karagümrük 38 66
4. İstanbulspor 38 64
5. Bandırmaspor 38 64
6. Erzurumspor 38 64
7. Boluspor 38 61
8. Iğdır FK 38 58
9. Amed Sportif 38 57
10. Ahlatçı Çorum FK 38 54
11. Ümraniye 38 53
12. Esenler Erokspor 38 52
13. Sakaryaspor 38 51
14. Keçiörengücü 38 51
15. Manisa FK 38 48
16. Pendikspor 38 48
17. Ankaragücü 38 48
18. Şanlıurfaspor 38 40
19. Adanaspor 38 30
20. Yeni Malatyaspor 38 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 38 84
2. Arsenal 38 74
3. M.City 38 71
4. Chelsea 38 69
5. Newcastle 38 66
6. Aston Villa 38 66
7. N. Forest 38 65
8. Brighton 38 61
9. Bournemouth 38 56
10. Brentford 38 56
11. Fulham 38 54
12. C.Palace 38 53
13. Everton 38 48
14. West Ham United 38 43
15. M. United 38 42
16. Wolves 38 42
17. Tottenham 38 38
18. Leicester City 38 25
19. Ipswich Town 38 22
20. Southampton 38 12
Takımlar O P
1. Barcelona 38 88
2. Real Madrid 38 84
3. Atletico Madrid 38 76
4. Athletic Bilbao 38 70
5. Villarreal 38 70
6. Real Betis 38 60
7. Celta Vigo 38 55
8. Rayo Vallecano 38 52
9. Osasuna 38 52
10. Mallorca 38 48
11. Real Sociedad 38 46
12. Valencia 38 46
13. Getafe 38 42
14. Espanyol 38 42
15. Alaves 38 42
16. Girona 38 41
17. Sevilla 38 41
18. Leganes 38 40
19. Las Palmas 38 32
20. Real Valladolid 38 16