banner52

banner78

banner74

banner57

banner71

25.01.2022, 11:08

Life Cycle Asessment nedir?

Üretim ve hizmet sektörlerini ve tabii ki ticareti belirli kurallara bağlayacak bazı kavramları hızlıca öğrenip uygulamaya koymamız gerekiyor. Son zamanlarda özellikle üretim sektörünü yakından ilgilendiren ve çok sıklıkla duyduğumuz bir tabir Life Cycle Asessment. Bu kavram nedir ne değildir aşağıda kısaca izah etmeye çalıştım.

Life Cycle Assessment

LCA (Life Cycle Assessment-Yaşam Döngüsü Analizi) ISO 14040/44 standartlarına göre bir ürünün, servisin veya bir prosesin hammaddelerinin elde edilmesinden başlayarak, işleme, üretim, kullanım, yaşam sonu ve bertarafına kadar tüm yaşam döngüsü boyunca çevresel etkilerinin hesaplandığı, ölçülebildiği, raporlanabildiği, kaynak verimliliği ve atık oluşum miktarı dâhil bilgiler veren bir değerlendirme yöntemidir. LCA analizi yapmanın avantajları başlıca; ürünlerin ve üretim sistemlerinin çevresel sürdürülebilirliğinin çeşitli yaşam döngüsü safhaları boyunca ölçülebilmesi, ürünlerin yaşam döngüsünün her aşamasında önemli çevresel etkilerini belirlenmesi ve potansiyel iyileştirmeler için karar alma sürecine yardımcı olmasıdır.

LCA yöntemi bir ürün ya da hizmet üretiminde kullanılan hammaddelerin elde edilmesinden başlayarak, ilgili tüm üretim, sevkiyat, tüketici tarafından kullanım ve kullanım sonrası atık olarak bertarafı da kapsayan yaşam döngüsünün farklı aşamalarındaki çevresel etkilerini belirlemek, raporlamak ve yönetmek için kullanılır. Söz konusu çevresel etkiler iklim değişikliği, stratosferik ozon tabakasındaki incelme, ötrifikasyon, asidifikasyon, toksik emisyonlar gibi doğal kaynak tüketimi bazlarında değerlendirilir. LCA bir ürün ya da hizmetin tüm yaşam döngülerini ve bunların birbiriyle bağlantılarını bütünsel olarak değerlendirir. Bunun sonucunda değerlendirilmekte olan ürün ya da hizmetin “beşikten mezara” tüm süreçlerinde ortaya çıkabilecek her tür çevresel etki kümülatif olarak ortaya konmuş olur. Geleneksel çevresel etki değerlendirme araçlarında çoğunlukla göz önünde bulundurulmayan hammadde eldesi, sevkiyat ve nihai bertaraf gibi aşamalar da LCA yönteminde değerlendirmeye alınan aşamalar arasında bulunmaktadır.

LCA analizi ile ilgili markaların çeşitli çalışmaları bulunmaktadır. Leather Working Group (LWG) ticaret kuruluşu (2021), deri endüstrisinde şimdiye kadar yapılmış en büyük yaşam döngüsü değerlendirmesi (LCA) çalışmasının başladığını duyurmuştur. LCA analizi, şimdiye kadar kaydedilen ilerlemeleri ve deri üretiminin çevresel etkisini azaltmanın önündeki zorlukları göstermek için önemli bir araç olarak kullanılacaktır. ISKO raporuna göre (2020),  tekstil tedarik zincirindeki etkileri tam olarak anlamak ve iyileştirmeler yapmak için 25.000’den fazla denim ürünlerinin ISO 14040 ve ISO 14044'e uygun LCA analizi yapılmıştır. Inditex’in yıllık raporuna göre (2020), hammaddeleri çevre dostu hale getirmek için, geri dönüştürülmüş malzemeler ve daha sürdürülebilir bir şekilde üretilen malzemeler kullanılmaktadır. Join Life standardına sahip tüm giysilerin, organik pamuk, suni selüloz elyaflar, geri dönüştürülmüş polyester gibi hammaddeler kullanarak negatif etkilerinin azaltılması sağlanmaktadır ve ürünlerin sınıflandırılması yapılmaktadır. Bu sınıflandırma, Yaşam Döngüsü Analizine (LCA) dayanmaktadır.

LCA bir ürünün veya prosesin yaşam döngüsünün genellikle ham madde temini, imalat, kullanım ve geri dönüşüm ya da atık yönetimi olmak üzere 4 aşamasını içerir; Bir ürünün yaşam döngüsü, üretim için gerekli olan ham madde ve enerjinin temini ile başlar. Bu maddelerin temin edildiği noktadan işleneceği noktaya taşınması da bu basamağa dâhil edilebilir veya ayrı bir yaşam döngüsü olarak incelenebilir.  İmalat basamağı sırasında, ham maddeler ürün veya paketlemeye iletilir. Ürün veya paket daha sonra tüketiciye ulaştırılır. İmalat basamağı üç ayrı alt basamaktan oluşur: malzeme imalatı, ürün fabrikasyonu ve dağıtımdır. Kullanım/ Yeniden kullanım/ Bakım basamağı tüketicilerin ürünleri kullandıkları, yeniden kullandıkları ve bakım yaptıkları aşamaları içerir. Ürünler tüketiciye ulaştırıldıktan sonra, kullanımlarına ilişkin tüm faaliyetler bu basamağa dahildir. Bunlar ürün saklama ve tüketiminden kaynaklanan enerji ihtiyaçlarını ve oluşan atık ve emisyonları da içerir. Ürünün kullanılabilir kılınması için bakım yapılması, onarılması veya servise götürülmesi gerekebilir. Tüketici ürüne artık ihtiyaç duymadığında ürün ya geri dönüştürülür ya da atılır. Geri dönüşüm/atık yönetimi basamağı ürün veya malzemenin kullanımı sona erdikten sonra ortaya çıkan enerji gereksinimlerini ve oluşan atıkları içerir.

1960’lı yıllarda çeşitli ürünlerin karşılaştırılması ve çevreye olan etkilerinin tüm yaşam döngüleri bazında belirlenmesi amacıyla başlatılan çabaların bir sonucu olan LCA yaklaşımı günümüzde AB ülkeleri, ABD, Japonya, Kore, Kanada ve Avusturalya gibi pek çok ülkede çevre politikalarının ve gönüllü pek çok girişimin temel aracı haline gelmiştir. Bu yoğun kullanıma paralel olarak LCA’ya farklı etki kategorileri (biyoçeşitlilik, gürültü, vd.) eklenmiş ve çeşitli projelerin toplumsal ve ekonomik boyutlarıda LCA ile değerlendirilmeye başlanmıştır. AB’nin LCA’nın geliştirilmesi ilişkin desteklediği CALCAS (Co-ordination Action for innovation in Life Cycle Analysis for Sustainability) projesinin en önemli çıktılarından birisi de Yaşam Döngüsü Sürdürülebilirlik Analizi yaklaşımıdır. Bu yaklaşım LCA’nın sürdürülebilirlik çalışmaları özelinde gereksinim duyduğu bilgi, model, araştırma, vb.ye ilişkin gereksinimlerin saptanıp, tamamlanmasına yöneliktir. Sürdürülebilir kalkınma, AB’nin en temel amaçlarından birisi olarak, AB çalışmalarında gittikçe önem kazanan bir konudur.

AB Ortak Araştırma Merkezi (Joint Research Center- JRC), AB’nin sürdürülebilir kalkınma hedefini özel ve kamu sektörlerinde yaşam döngüsü bazlı düşünme ve analizinin yaygınlaştırılması bazında desteklemektedir. JRC’nin bu kapsamda yürüttüğü çalışmalar arasında: Avrupa LCA platformu, Uluslararası LCA referans sistemi el kitabı, LCA bazlı izleme indikatörleri, Yaşam döngüsü bazlı atık politikaları kılavuzu, LCA bazlı arazi kullanım analizi,  Karbon ayak izi gibi araçlar bulunmaktadır. Ticaret ve Çevre Komitesinin gündeminde tartışılan konulardan birisi de çevresel etiketleme programları (eco-labelling), paketleme, geri dönüşüm, yeniden kullanım, atık yönetimi, çevre vergileri ve ihtiyat tedbirleri (precautionary principle) gibi çevre politikası araçlarının kullanımına ilişkindir. Bu düzenlemelerin etkili çevre politikası araçları olduğu ve tüketiciler arasında çevre bilincinin artmasına önemli katkılar sağladığı dile getirilmekte, bununla birlikte, bu düzenlemelerin çok sınırlandırıcı olmaları halinde ve ülkeler arası farklılıklara bağlı olarak, olumsuz ticari etkiler doğurabileceği belirtilmektedir. Örneğin, çevresel etiketler, Komitenin tartıştığı en önemli gündem maddelerinden biridir. Çevresel etiketleme programları, nihai ürünlerin özellikleri veya içerikleri (content) gibi nisbeten basit kriterlere dayandırılabildiği gibi, "yaşam döngü analizi" (Life Cycle Analysis-LCA) gibi daha karmaşık ölçütlere dayanarak düzenlenebilmektedir. İkinci kriter de, ürünlerin üretim süreçleri, işleme ve üretim yöntemleri (Process and Production Methods-PPMs) ile ilgili özellikleri esas alınmakta, bu yaklaşım öngörülemeyen veya gizli ticari korumacılık gibi sonuçların doğması riskini taşımaktadır.

Yorumlar (0)
Namaz Vakti 29 Mart 2024
İmsak 05:20
Güneş 06:45
Öğle 13:14
İkindi 16:45
Akşam 19:32
Yatsı 20:52
12
kapalı
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13